Po raz pierwszy lęk przed rozmową z samym sobą pojawia się w dzieciństwie, gdy dziecko jest w stanie śledzić i kontrolować wewnętrzne procesy umysłowe. Z wiekiem człowiek przestaje na to zwracać uwagę, ale rozmowa z samym sobą trwa przez całe życie.
Mowa wewnętrzna lub rozmowa z samym sobą to dialog między elementami procesów mentalnych. Ludzka psychika jest niejednorodna. Według Z. Freuda składa się z Ego (wszystko, co człowiek realizuje i rozumie), Id (wszystko, co jest zabronione, wyciśnięte ze świadomości i niezrealizowane) oraz Super Ego (świadome i nieświadome procesy reprezentujące sumienie, normy i reguły zachowania)
Począwszy od urodzenia, mała osoba rozwija świadomość dzięki zdobytej wiedzy. Niektóre informacje, wynikające z ograniczeń kulturowych społeczeństwa, wypychane są do nieświadomości. Kontakt z tymi informacjami jest trudny, ale możliwy dzięki fantazjom.
W rzeczywistości rozmowa sama w sobie jest wewnętrznym dialogiem świadomości z nieświadomością. Takie rozmowy przyczyniają się do ciągłego procesu rozwoju człowieka: poszerza się granice świadomości z powodu znalezienia form zaspokajania zakazanych pragnień. Obecność sztywnych granic między tymi strukturami, aw rezultacie brak wewnętrznej mowy, hamuje rozwój osoby, a brak tych granic powoduje, że osoba jest chora psychicznie, niezdolna do kontrolowania swoich pragnień i popędów.
Tworząc strukturę Super-Ego, dziecko musi przestrzegać norm i zasad przyjętych w społeczeństwie, w rodzinie, w określonym zespole. Jego fundamenty kładą rodzice. To z ich wymaganiami dziecko porównuje swoje działania: Co zrobiłby ojciec w tej sytuacji? Co by powiedziała mama? Jak zareagowałby na to mój starszy brat? Stopniowo figury rodzicielskie idealne dla dziecka stają się obiektami wewnętrznymi, a ich wymagania i przepisy stają się wymaganiami osoby wobec siebie.
Rozmowa ze sobą to ciągły dialog, porozumienia między trzema strukturami psychiki: Ego, Id i Super-Ego. Dorosły często nawet nie zauważa, jak ta rozmowa zachodzi, ale w trudnych sytuacjach życiowych zauważa wybuchające rozmowy wewnętrzne, które czasem pomagają mu podjąć właściwą decyzję.