Termin „samoflagowanie” ma bardzo wyraźne znaczenie dosłowne. Obecnie pojęcie to jest używane głównie w sensie przenośnym w odniesieniu do bardzo silnych wyrzutów sumienia, które dręczą osobę, pozbawiają odpoczynku.
Jakiego rodzaju ludzie mają skłonność do samobiczowania
W dawnych czasach najbardziej gorliwi wierzący zadawali sobie silny ból, uderzając rzęsami, wiązanymi linami lub kolczastymi gałęziami ku pamięci cierpień jakiegoś świętego męczennika. W średniowiecznej Europie takich ludzi nazywano „wiciami”, od łacińskiego flagellatio - „biczowaniem”.
W naszych czasach pojęcie „samobiczowania” jest interpretowane nieco inaczej. Poważne wyrzuty sumienia mogą wystąpić u ludzi o wysokich walorach moralnych, którzy starają się zachowywać nienagannie zawsze i wszędzie. Są bardzo surowi wobec siebie, ostro potępiają każdy ze swoich błędów, wszelkie dobrowolne lub mimowolne odstępstwa od zasad dobrej formy, nawet najbardziej nieistotne. Na samą myśl, że zachowali się niewłaściwie, płonący wstyd zaczyna ich dręczyć, ich sumienie męczy.
Samobiczowanie często staje się także udziałem bardzo życzliwych, wychowanych wrażliwych ludzi, którzy niezwykle boleśnie reagują na wszelkie niegrzeczności, okrucieństwo, niesprawiedliwość. Dręczą ich myśli, że na świecie jest dużo zła. Trudno im zrozumieć, że nie są w stanie pomóc wszystkim w potrzebie, nakarmić głodnych, oddać wszystkie bezdomne psy i koty w dobre ręce, uratować wszystkie dzieci z rodzin dysfunkcyjnych przed biciem itp. Sam fakt ich dobrobytu, szczęścia rodzinnego, materialnego bogactwa na tym tle jest przez nich postrzegany jako coś niegodnego, zasługującego na potępienie. A to powoduje ich wyrzuty sumienia.
Próby wyjaśnienia takim ludziom, że nie są winni niczego i nie powinni ponosić odpowiedzialności za to, że świat jest niedoskonały, często kończą się niepowodzeniem.
Samobiczowanie jest często spowodowane skruchą za niegodne zachowanie, chamstwem, urazą wyrządzoną innej osobie (szczególnie bliskiej). Na przykład córka pokłóciła się z matką i wyraziła wiele gorzkich wyrzutów pod adresem swojego serca. A matka wkrótce zmarła. Teraz osierocona córka oddaje się samobiczowaniu: to była jej wina, zachowywała się niegrzecznie, swobodnie, obrażając matkę, a jej serce nie mogło tego znieść.
Nawet jeśli zarzuty córki były sprawiedliwe, doświadczy wyrzutów sumienia, obwiniając siebie.