Stereotyp jako stabilna idea czegoś raczej szkodzi konstrukcji osądu niż pomaga mu. Wyrażenie „myśli stereotypami” ma negatywną konotację: tak mówią o osobie, która korzysta z gotowych szablonów i nie patrzy na głębię zjawiska. Niemniej jednak mają one miejsce w naszym życiu i czasami są bardzo przydatne.
Instrukcja obsługi
1
Pojęcie „stereotypu”, utworzone z greckich słów στερεός - solid i τύπος - odcisk, weszło do słownictwa społeczno-psychologicznego z wydawnictwa. Tak zwane formularze drukarskie używane do wielokrotnego odtwarzania tekstu. Inne koncepcje drukowania mają podobne znaczenie - klisze, znaczki. Stereotyp to stabilne pojęcie cech charakterystycznych dla niektórych grup społecznych, które przekazywane jest wszystkim jego przedstawicielom.
2)
Niemal zawsze stereotyp ma barwę emocjonalną, a częściej negatywną. Przykładami stereotypowych stwierdzeń są reprezentacje cech charakteru narodowego. Powszechnie przyjmuje się, że wszyscy Rosjanie są draniami, Amerykanie są głupi, a Francuzi są skąpi.
3)
Jeden z pierwszych badaczy takiej koncepcji jak stereotyp, Walter Lippman, zidentyfikował cztery główne oznaki stereotypu. Jest to osąd, który przychodzi do nas z zewnątrz (sformułowany przez rodziców, społeczeństwo, media), bez bycia testowanym i rozumianym. Zawsze ma związek z rzeczywistością, ale mówi o tym, co znacznie upraszcza. Stereotyp jest błędny z uwagi na fakt, że własność grupy (sama w sobie dość wątpliwa) jest przenoszona na każdego z jej członków. Wreszcie stereotyp jest wytrwały: rosyjski teetotaler lub intelektualista z Ameryki, osoba o stereotypowym myśleniu uzna to za wyjątek, ale nie zmieni ogólnej opinii.
4
Często stereotypy są częściowo lub całkowicie fałszywymi osądami. Jednocześnie pomagają oszczędzać energię mentalną, ponieważ człowiek zasadniczo nie może sobie pozwolić na nadanie każdemu zjawisku na swojej drodze oryginalnego i twórczego zrozumienia. Ponadto w ramach jednej grupy społecznej stereotypy pozwalają znaleźć wspólny język.
5
Myślenie stereotypowe stanowi problem tylko wtedy, gdy zakłóca odpowiednią percepcję sytuacji. Klisza zawierająca wiele „emocjonalnego kolorowania + negatywności” często staje się narzędziem propagandy, które budzi strach w stosunku do określonej grupy etnicznej lub społecznej. Dlatego dobrze byłoby, gdyby każda osoba znalazła w sobie siłę, by nie ulegać narzuconym stereotypom, ale zastanowić się, skąd wzięła się jego idea różnych zjawisk.