Socjometria bada ilościowe wskaźniki relacji interpersonalnych i przedstawia na wyjściu bardzo interesujące dane dotyczące relacji w grupie. Założycielem tej metody jest Jacob Moreno.
Aby zidentyfikować preferencje w grupie, musisz zadać co najmniej dwa pytania: „Który z członków grupy, klasy, zespołu chciałbyś stale być razem (w pracy, nauce)?” I drugie pytanie: „Z którą grupą, klasą, zespołem nie chciałbyś być stale razem (w pracy, nauce)?”
Na podstawie tych pytań zadanych wszystkim członkom ustanowionego zespołu można ocenić, kto zajmuje wiodącą pozycję w hierarchii, kto jest osobą z zewnątrz itp. Często do tych pytań dodaje się dwa kolejne: „Który z członków zespołu zaprosiłbyś na urodziny?” I drugie pytanie: „Którego ze swoich zespołów nie zaprosisz na urodziny?”
Jeśli pierwsza para pytań ocenia preferencje w zakresie relacji roboczych, druga para pozwala ocenić osobiste preferencje w zespole.
Co otrzymamy w wyniku takich badań? Po pierwsze, po przetworzeniu wyników otrzymujemy diagram w postaci kilku koncentrycznych okręgów, który pokazuje wszystkich członków zespołu zgodnie z liczbą otrzymanych preferencji. W centrum znajdują się ci, którzy otrzymali największą liczbę wyborów, czyli najbardziej popularni, wzdłuż krawędzi są ci, którzy są najbardziej odrzuceni.
Po drugie, oprócz liderów, formalnych i nieformalnych, możemy wyróżnić grupy osób, które najściślej komunikują się w tym zespole. Zwykle w dużych grupach (klasy szkolne, grupy instytutów) wyróżnia się kilka mikrogrup składających się z 3-5 osób. Ponieważ same mikrogrupy są zorientowane na swoich liderów, łatwo jest zidentyfikować wspólne cechy i orientację mikrogrupy, jeśli znamy ich lidera. Może to być przydatne w pracy psychologicznej w celu skorygowania niekorzystnych czynników komunikacji interpersonalnej w zespole. Osoby postronne i najbardziej odrzuceni członkowie zespołu również wymagają osobnego podejścia.
Po trzecie, nowoczesne programy do przetwarzania danych socjometrycznych umożliwiają ocenę kilku cech grupy jednocześnie. Jest to spójność, konflikt i inne wskaźniki grupy, dzięki którym można już porównywać różne zespoły i przewidywać, na przykład, sukces w zawodach, których wynik zależy od ogólnej spójności grupy.